Skip to main navigation Skip to main content Skip to page footer

ΔΠΜΣ στη Γνωσιακή Επιστήμη

ΟΠΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ

Διοφθάλμιος ανταγωνισμός: όταν δύο διαφορετικά ερεθίσματα παρουσιαστούν στην ίδια περιοχή του οπτικού πεδίου, ένα σε κάθε μάτι, ο εγκέφαλος προκαλεί μια σειρά στοχαστικών εναλλαγών στην αντίληψη, κατά τη διάρκεια της οποίας βλέπουμε πότε το ένα και πότε το άλλο ερέθισμα. Το ψυχοφυσικό αυτό φαινόμενο έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως σαν εργαλείο για τη μελέτη της σχέσης ανάμεσα στην εγκεφαλική ενεργοποίηση και την οπτική συνείδηση. Στο εργαστήριό μας εξετάζουμε αν το φαινόμενο οφείλεται σε ανταγωνισμό ανάμεσα στα μάτια (σε πρώιμα στάδια οπτικής επεξεργασίας) ή ανάμεσα στα ερεθίσματα (σε ανώτερα στάδια), αν αποδίδεται σε μηχανισμούς προσαρμογής, και σε ποιο βαθμό μπορεί να επηρεαστεί ή να εξηγηθεί από τη γνωστική λειτουργία της προσοχής.

«Αόρατα» ερεθίσματα: Η γνωσιακή λειτουργία της αντίληψης είναι συνήθως συνυφασμένη με τη γνωσιακή λειτουργία της συνείδησης. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου η αντίληψη είναι ημιτελής, με την έννοια ότι τα αποτελέσματα της επεξεργασίας ενός οπτικού ερεθίσματος από τον εγκέφαλο δεν φτάνουν στο επίπεδο της συνειδητότητας. Στο εργαστήριό μας χρησιμοποιούμε διάφορες ψυχοφυσικές μεθόδους με τις οποίες μπορούμε να «εξαφανίσουμε» ένα οπτικό ερέθισμα από την αντίληψη του υποκειμένου. Χρησιμοποιώντας τις μεθόδους αυτές μπορούμε να μελετήσουμε την επεξεργασία των μη συνειδητών πληροφοριών από τον εγκέφαλο. Ένας τρόπος είναι να εξετάσουμε τα φαινόμενα προσαρμογής (adaptation) στον εγκέφαλο, τα οποία είναι ανιχνεύσιμα από τα αντιληπτικά μετεικάσματα (aftereffects) που προκαλούν. Εξαφανίζοντας το ερέθισμα προσαρμογής από την αντίληψη, μπορούμε να να ερευνήσουμε κατά πόσο το μετείκασμα εξαρτάται από τη φυσική παρουσία ή την αντίληψη του ερεθίσματος, διαχωρίζοντας έτσι την επεξεργασία της οπτικής πληροφορίας σε συνειδητά και μη συνειδητά στάδια.

Αντιληπτική ασυγχρονία: η επεξεργασία των διαφόρων χαρακτηριστικών της οπτικής πληροφορίας, όπως είναι το χρώμα και η κίνηση, συντελείται σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα να διαφέρουν οι χρόνοι που χρειάζεται κάθε χαρακτηριστικό για να γίνει αντιληπτό. Με τους κατάλληλους πειραματικούς χειρισμούς μπορούμε να δημιουργήσουμε χρονικές οπτικές πλάνες, κατά τις οποίες τα οπτικά χαρακτηριστικά ενός αντικειμένου να γίνονται αντιληπτά με τρόπο που διαφέρει από την πραγματικότητα. Έτσι μπορούμε να μελετήσουμε τις ιδιότητες της επεξεργασίας κάθε χαρακτηριστικού