Skip to main navigation Skip to main content Skip to page footer

ΔΠΜΣ στη Γνωσιακή Επιστήμη

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ

Εισαγωγή στις Νευροεπιστήμες

Στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση βασικών γνώσεων για την ανατομία και φυσιολογία του νευρικού συστήματος, με έμφαση στο κεντρικό νευρικό σύστημα και συγκεκριμένα στον εγκέφαλο. Θα περιγραφούν οι βασικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται (ανατομικές, ηλεκτροφυσιολογικές, απεικονιστικές, μοριακές) καθώς και τα πλεονεκτήματα και οι περιορισμοί της κάθε μιας. Θα καλυφθούν οι περισσότερες βασικές έννοιες και θεματικές ενότητες στον χώρο των Νευροεπιστημών, όπως:

  1. από τον μεμονωμένο νευρώνα στα εγκεφαλικά δίκτυα: ηλεκτροχημική βάση νευρωνικής δραστηριότητας, συναπτική λειτουργία, διέγερση και αναστολή, δικτυακή δραστηριότητα σε μικρο-, μεσο- και μακρο- επίπεδο.
  2. σχέση δομής και λειτουργίας, εντοπισμός λειτουργιών στον εγκέφαλο και κατανεμημένη επεξεργασία, ρόλος συγκεκριμένων περιοχών στην νόηση και την συμπεριφορά.
  3. αισθητηριακά συστήματα: γενικές αρχές και χαρακτηριστικά οργάνωσης, οπτικό σύστημα, ακουστικό σύστημα, πολυαισθητηριακά συστήματα.
  4. ανάπτυξη νευρικού συστήματος, πλαστικότητα, ο ρόλος των πρώιμων εμπειριών, γήρανση

Σε κάθε ενότητα θα δίνεται έμφαση (α) στην εξέλιξη των εννοιών και στο πως η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών αλλάζει το τρόπο που πραγματοποιείται η έρευνα στο κάθε πεδίο, (β) πως η δυσλειτουργία βασικών χαρακτηριστικών και λειτουργιών οδηγεί σε παθολογικές καταστάσεις, όπως επιληψία, πολλαπλή σκλήρυνση, νευροαναπτυξιακές και νευροεκφυλιστικές παθήσεις. Το μάθημα αυτό θα αποτελέσει τη βάση για τα μαθήματα επιλογής: Νευροβιολογία Νόησης και Συμπεριφοράς, Εγκέφαλος και Συνείδηση και Θέματα Κυτταρικής Νευροεπιστήμης. Το μάθημα θα περιλαμβάνει επίσης μια πρώτη επαφή/εξοικείωση των φοιτητών/τριών με το εργαστήριο Γνωσιακής Επιστήμης.

Η αξιολόγηση των φοιτητών θα γίνεται με γραπτές εξετάσεις καθώς και με παράδοση εργασιών κατά τη διάρκεια του μαθήματος.

Γνωστική Ψυχολογία

Το μάθημα αυτό είναι μια γενική εισαγωγή στο πεδίο της Γνωστικής ψυχολογίας. Γνωστική ψυχολογία είναι η επιστημονική μελέτη των νοητικών διεργασιών για το πώς λειτουργεί ο νους. Θα μελετήσουμε τον τρόπο με τον αντιλαμβανόμαστε πληροφορίες από το περιβάλλον, πώς η προσοχή χρησιμοποιείται για την επιλογή των εισερχόμενων αισθητηριακών πληροφοριών, πώς η γνώση οργανώνεται στη μνήμη, πώς νέες πληροφορίες προστίθενται στην μνήμη, και πώς παίρνουμε αποφάσεις και λύνουμε προβλήματα. Θα συζητήσουμε παλιές και νέες θεωρίες και θα αποκτήσουμε πρακτική εμπειρία κλασσικών πειραμάτων που χρησιμοποιούνται για την μελέτη των παραπάνω διεργασιών. Στο τέλος του μαθήματος θα έχουμε αποκτήσει σημαντική γνώση για το πώς ξεκίνησε η Γνωστική Ψυχολογία, πού βρισκόμαστε σήμερα και τι πρέπει ακόμη να απαντηθεί.

Γνωσιακή Επιστήμη

Στόχοι του μαθήματος είναι η εξοικείωση με θεμελιώδεις έννοιες και προβληματισμούς της γνωσιακής επιστήμης, η κατανόηση του διεπιστημονικού χαρακτήρα της και της σημασίας του μεθοδολογικού πλουραλισμού, η γνωριμία με τους επιμέρους κλάδους που την απαρτίζουν και τα ιδιαίτερα στοιχεία καθενός, καθώς και η πρώτη επαφή με ορισμένες ερευνητικές μεθόδους.

Γνωσιακή επιστήμη καλείται η διεπιστημονική μελέτη των νοητικών ή γνωσιακών φαινομένων και διαδικασιών. Στο εισαγωγικό αυτό μάθημα δίνεται μια γενική εικόνα των κυριότερων θεωρητικών και μεθοδολογικών προσεγγίσεων στη μελέτη αυτή. Με βάση τη θεμελιώδη παραδοχή ότι ο νους είναι μια μηχανή, παρουσιάζεται το εύρος των υπό μελέτη φαινομένων (απόφαση, μάθηση, αντίληψη κλπ.) και εξετάζονται συγκριτικά οι τρεις προσεγγίσεις στο θέμα που αντιστοιχούν σε διαφορετικά είδη μηχανής (συμβολική, συνδετιστική και δυναμική). Παρουσιάζονται επίσης νεότερες ενσώματες και εντοπισμένες προσεγγίσεις καθώς και διάφορες αναδυόμενες τάσεις στη γνωσιακή επιστήμη.

Φιλοσοφία της Γνωσιακής Επιστήμης

Το μάθημα εστιάζεται στις διάφορες μεταφυσικές θέσεις για τα νοητικά φαινόμενα όπως αυτές έχουν αναπτυχθεί μέσα στο πλαίσιο συγκρότησης της Γνωσιακής Επιστήμης. Εξετάζονται ο αναγωγιστικός και ο μη-αναγωγιστικός υλισμός, ο αναδυτισμός, η υπολογιστική θεωρία του νου, και ο μηχανιστικός χαρακτήρας της συστατικής εξήγησης.

Θεωρητική Γλωσσολογία

Στόχος του μαθήματος είναι να εξεταστούν ζητήματα όπως, τα γενικά χαρακτηριστικά της γλώσσας, η σχέση γλώσσας και ομιλίας και ο βιολογικός χαρακτήρας της γλώσσας (απόκτηση της γλώσσας, εγκεφαλικές βάσεις της γλώσσας). Επιπλέον, θα συζητηθούν τα βασικά χαρακτηριστικά των επίπεδων ανάλυσης της γλώσσας: Φωνητική (οι ήχοι της γλώσσας και η κατηγοριοποίησή τους), Φωνολογία (οι σχέσεις και η οργάνωση των φθόγγων σε ένα συγκεκριμένο γλωσσικό σύστημα), Μορφολογία (η εσωτερική δομή της λέξης και οι μηχανισμοί σχηματισμού λέξεων), Σύνταξη (οι τρόποι και κανόνες σύμφωνα με τους οποίους οι λέξεις συνδυάζονται σε μεγαλύτερες ενότητες όπως, φράσεις και προτάσεις), Σημασιολογία (η εννοιολογική πλευρά της γλώσσας, τα σημασιολογικά χαρακτηριστικά και οι σημασιολογικές σχέσεις), Πραγματολογία (η χρήση της γλώσσας και οι κανόνες επικοινωνίας).

Εισαγωγή στο προγραμματισμό – MATLAB

Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τις βασικές έννοιες και αρχές του προγραμματισμού: αλγόριθμοι, κανόνες, σημαίες, λούπες, συναρτήσεις, πίνακες δεδομένων, είδη μεταβλητών, επεξεργασία δεδομένων, εισροές –εκροές κλπ. Για το λόγο αυτό θα χρησιμοποιηθεί το λογισμικό MATLAB, το οποίο είναι ένα ευρέως διαδεδομένο λογισμικό και χρησιμοποιείται ευρέως και στο χώρο των επιστημών του εγκεφάλου και του νου. Δεν απαιτείται προηγούμενη γνώση προγραμματισμού για το μάθημα, στα πλαίσια του οποίου οι φοιτητές θα αποκτήσουν μια αίσθηση για το πώς γίνεται αυτός μέσα από μία προσιτή αλλά ικανότατη γλώσσα προγραμματισμού.

Στατιστική

Στόχος του μαθήματος είναι οι φοιτητές να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες που σχετίζονται με την στατιστική ανάλυση δεδομένων. Ειδικότερα, το μάθημα στοχεύει:

  1. στην εισαγωγή των φοιτητών στις μεθόδους έρευνας που χρησιμοποιούνται στις κοινωνικές και γνωσιακές επιστήμες σήμερα,
  2. στην κατανόηση βασικών προαπαιτούμενων εννοιών (από τη Θεωρία Πιθανοτήτων) και των σημαντικότερων στατιστικών τεχνικών και κριτηρίων για την περιγραφή και την επεξεργασία ερευνητικών δεδομένων,
  3. στην εξοικείωση των φοιτητών με σχετικό λογισμικό (π.χ. MATLAB, IBM SPSS, R), και στην εφαρμογή των αντίστοιχων εννοιών και τεχνικών.

To μάθημα έχει οργανωθεί έτσι ώστε να περιλαμβάνει τη δυνατότητα εφαρμογής στην πράξη των εννοιών και των τεχνικών που θα διδαχτούν μέσα από διαλέξεις, εργασίες και εργαστηριακές ασκήσεις. Παράλληλα, μέσα από τον δικτυακό τόπο υποστηρίζεται η μαθησιακή διαδικασία με την παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού και σχετικών πληροφοριών, καθώς και την επικοινωνία μεταξύ των φοιτητών και των διδασκόντων.