Tο μάθημα ασχολείται κυρίως με τις σημασιολογικές και λογικές ιδιότητες διαφόρων κατηγοριών προτάσεων των φυσικών γλωσσών, αλλά επίσης με έννοιες που έχουν κεντρική σημασία κατά τη μελέτη αυτών των ιδιοτήτων. Ειδικότερα καλύπτει τα εξής θέματα: νόημα και αναφορά, η θεωρία του Russell για τις οριστικές περιγραφές, τα ονόματα ως συντομογραφίες οριστικών περιγραφών και τα ονόματα ως άκαμπτοι αναφορείς, είναι το «υπάρχει» κατηγόρημα; αλήθεια (κυρίως η θεωρία της αντιστοιχίας και η μινιμαλιστική θεωρία), υποθετικοί λόγοι του πραγματικού, αναγκαιότητα, υποθετικοί λόγοι του αντίθετου προς το πραγματικό, ασάφεια.
Στο σεμινάριο αυτό, θα επικεντρώσουμε την προσοχή μας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων (decision-making), παρουσιάζοντας τις σχετικές θεωρίες και τα επιστημονικά εργαλεία από τα Οικονομικά, την Ψυχολογία και τις Συμπεριφορικές Επιστήμες, τη Βιολογία, τη Φιλοσοφία, τη Θεωρία Παιγνίων και την Τεχνητή Νοημοσύνη. Η διεπιστημονική αυτή προσέγγιση έχει σκοπό να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε με ποιους τρόπους πραγματοποιούμε άλλοτε εύκολες και άλλοτε δύσκολες επιλογές, σύμφωνα με τις προτιμήσεις μας, την πληροφόρηση που έχουμε, τα οικονομικά μας αλλά και το κοινωνικό και θεσμικό πλαίσιο που κινούμαστε: Πότε συμπεριφερόμαστε ορθολογικά και πότε κάνουμε συστηματικά λάθη, υποπίπτοντας σε γνωστικές πλάνες και προκαταλήψεις. Ποιόν ρόλο έχουν τα συναισθήματα στις διαδικασίες επιλογής μας και πώς διαμορφώνονται οι επιλογές μας αυτές σε σχέση με τις πεποιθήσεις μας και την αλληλεπίδραση με τους άλλους. Τι προεκτάσεις έχουν αυτές οι παρατηρήσεις στην καθημερινή ζωή των ατόμων αλλά και ποιος είναι ο αντίκτυπος αυτών των συμπεριφορών στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο μέσω του τρόπου που λειτουργούν οι θεσμοί και που διαμορφώνονται πολιτικές.
Το μάθημα αφορά τα φιλοσοφικά ρεύματα που σχετίσθηκαν άμεσα με τις φυσικές επιστήμες και τα μαθηματικά. Σκοπός του είναι να στοιχειοθετήσει μιαν αδρή επισκόπηση των τρόπων με τους οποίους η φιλοσοφία αντέδρασε στην ανάπτυξη των επιστημών κατά τον 20ο αιώνα και προσπάθησε να διευθετήσει τις σχέσεις της με τα επιτεύγματά τους, αναμορφώνοντας τον εαυτό της αντίστοιχα. Επιδιωκόμενο μαθησιακό αποτέλεσμα είναι η εξοικείωση φοιτητών και φοιτητριών από όλες τις ειδικότητες με βασικές τομές στην ιστορία των Μαθηματικών και της Φυσικής και με τις συνέπειές τους στην ίδρυση και την μετεξέλιξη της «αναλυτικής» φιλοσοφικής παράδοσης.
Η ροή που ακολουθεί το μάθημα (syllabus) είναι η εξής:
Περίληψη μαθήματος:
Το σεμινάριο επικεντρώνεται στο φιλοσοφικό κίνημα που έλαβε χώρα στη Γαλλία εν πολλοίς κατά τη δεκαετία 1960-1970 μέσω του έργου μιας πλειάδας στοχαστών που μπορούμε να αποκαλέσουμε καταχρηστικά «γενιά του 1960»: Λέβι-Στρως, Αλτουσέρ, Λακάν, Φουκώ, Μπουρντιέ, Μπαρτ, Ντεριντά, Σερ, Ντελέζ, κ.ά. Το κίνημα αποκαλείται συνήθως (μάλλον άστοχα) «δομισμός» ή/και «μετα-δομισμός», με ασαφές το περιεχόμενο των χαρακτηρισμών, ενώ το αντίστοιχο έργο τείνει να προσλαμβάνεται στις μέρες μας (εξίσου άστοχα) ως ‘μεταμοντέρνο’ έργο που αφορά κυρίως τη λογοτεχνία και την κριτική της.
Το σεμινάριο αποσκοπεί να ανατρέψει την κυρίαρχη εικόνα, αναδεικνύοντας τη γνωσιοθεωρητική ή επιστημολογική στοχοθεσία του κινήματος: καίριο μέλημα των περισσότερων που το αποτέλεσαν ήταν η ανάδειξη ή συγκρότηση του επιστημονικού καθεστώτος που διέπει –ή οφείλει να διέπει– τους ‘κλάδους’ των κοινωνικών επιστημών και των επιστημών του ανθρώπου. Με προκείμενες ή κριτήρια που οι ίδιοι διαμόρφωναν σε συνάρτηση με το έργο των απευθείας δασκάλων τους, οι οποίοι αποτελούσαν ‘παραδόξως’ ειδικούς των φυσικών και μαθηματικών επιστημών.
Εξετάζεται το έργο των εν λόγω δασκάλων, η καίρια συμβολή της Γλωσσολογίας του Σωσύρ, νοούμενης ως επιστήμη της γλώσσας, όπως και το έργο των Μαρξ και Φρόιντ, νοούμενο επίσης ως επιστημονικό. Σε αυτή τη βάση εξετάζεται το έργο καθενός από τους στοχαστές της ‘γενιάς του 1960’ –όσο ο χρόνος επιτρέπει– όπως συνδέεται έμμεσα ή άμεσα με το φιλοσοφικό έργο των πρωτεργατών της λεγόμενης «ηπειρωτικής» φιλοσοφικής παράδοσης εν γένει (Χέγκελ, Νίτσε, Χούσερλ, Χάιντεγγερ). Έτσι αναδεικνύεται μια, ας πούμε, «ηπειρωτική» φιλοσοφία των επιστημών που μπορεί να αντιπαρατεθεί γόνιμα στην αντίστοιχή της κατά την «αναλυτική» παράδοση (λογικός εμπειρισμός ή λογικός θετικισμός, «ιστορικιστική στροφή», κοινωνική κατασκευασιοκρατία κ.λπ.).
