Skip to main navigation Skip to main content Skip to page footer

ΔΠΜΣ στη Γνωσιακή Επιστήμη

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ

Εισαγωγή στις Νευροεπιστήμες

Στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση βασικών γνώσεων για την ανατομία και φυσιολογία του νευρικού συστήματος, με έμφαση στο κεντρικό νευρικό σύστημα και συγκεκριμένα στον εγκέφαλο. Θα περιγραφούν οι βασικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται (ανατομικές, ηλεκτροφυσιολογικές, απεικονιστικές, μοριακές) καθώς και τα πλεονεκτήματα και οι περιορισμοί της κάθε μιας. Θα καλυφθούν οι περισσότερες βασικές έννοιες και θεματικές ενότητες στον χώρο των Νευροεπιστημών, όπως:

  1. από τον μεμονωμένο νευρώνα στα εγκεφαλικά δίκτυα: ηλεκτροχημική βάση νευρωνικής δραστηριότητας, συναπτική λειτουργία, διέγερση και αναστολή, δικτυακή δραστηριότητα σε μικρο-, μεσο- και μακρο- επίπεδο.
  2. σχέση δομής και λειτουργίας, εντοπισμός λειτουργιών στον εγκέφαλο και κατανεμημένη επεξεργασία, ρόλος συγκεκριμένων περιοχών στην νόηση και την συμπεριφορά.
  3. αισθητηριακά συστήματα: γενικές αρχές και χαρακτηριστικά οργάνωσης, οπτικό σύστημα, ακουστικό σύστημα, πολυαισθητηριακά συστήματα.
  4. ανάπτυξη νευρικού συστήματος, πλαστικότητα, ο ρόλος των πρώιμων εμπειριών, γήρανση

Σε κάθε ενότητα θα δίνεται έμφαση (α) στην εξέλιξη των εννοιών και στο πως η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών αλλάζει το τρόπο που πραγματοποιείται η έρευνα στο κάθε πεδίο, (β) πως η δυσλειτουργία βασικών χαρακτηριστικών και λειτουργιών οδηγεί σε παθολογικές καταστάσεις, όπως επιληψία, πολλαπλή σκλήρυνση, νευροαναπτυξιακές και νευροεκφυλιστικές παθήσεις. Το μάθημα αυτό θα αποτελέσει τη βάση για τα μαθήματα επιλογής: Νευροβιολογία Νόησης και Συμπεριφοράς, Εγκέφαλος και Συνείδηση και Θέματα Κυτταρικής Νευροεπιστήμης. Το μάθημα θα περιλαμβάνει επίσης μια πρώτη επαφή/εξοικείωση των φοιτητών/τριών με το εργαστήριο Γνωσιακής Επιστήμης.

Η αξιολόγηση των φοιτητών θα γίνεται με γραπτές εξετάσεις καθώς και με παράδοση εργασιών κατά τη διάρκεια του μαθήματος.

Γνωστική Ψυχολογία

Το μάθημα είναι εισαγωγικό στη Γνωστική Ψυχολογία. Γνωστική Ψυχολογία είναι η επιστημονική μελέτη των νοητικών διεργασιών για τη λειτουργία του νου. Θα γίνει μία συστηματική παρουσίαση των σύγχρονων θεωριών της γνωστικής ψυχολογίας (θεωρίες επεξεργασίας πληροφοριών και πυρηνικές θεωρίες) και των ερευνητικών μεθόδων που εφαρμόζονται στη γνωστική ψυχολογία. Θα παρουσιαστούν οι βασικές γνωστικές λειτουργίες (αντίληψη, μνήμη, και προσοχή) και θα συζητηθούν διάφορες προσεγγίσεις για τη γνώση και τη δημιουργία αναπαραστάσεων. Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα έχουν μία σημαντική γνώση για το αντικείμενο της Γνωστικής Ψυχολογίας, το πώς απαντά σε ερωτήματα που αφορούν τη λειτουργία του νου και τι μένει να απαντηθεί ακόμη.

Γνωσιακή Επιστήμη

Στόχοι του μαθήματος είναι η εξοικείωση με θεμελιώδεις έννοιες και προβληματισμούς της γνωσιακής επιστήμης, η κατανόηση του διεπιστημονικού χαρακτήρα της και της σημασίας του μεθοδολογικού πλουραλισμού, η γνωριμία με τους επιμέρους κλάδους που την απαρτίζουν και τα ιδιαίτερα στοιχεία καθενός, καθώς και η πρώτη επαφή με ορισμένες ερευνητικές μεθόδους.

Γνωσιακή επιστήμη καλείται η διεπιστημονική μελέτη των νοητικών ή γνωσιακών φαινομένων και διαδικασιών. Στο εισαγωγικό αυτό μάθημα δίνεται μια γενική εικόνα των κυριότερων θεωρητικών και μεθοδολογικών προσεγγίσεων στη μελέτη αυτή. Με βάση τη θεμελιώδη παραδοχή ότι ο νους είναι μια μηχανή, παρουσιάζεται το εύρος των υπό μελέτη φαινομένων (απόφαση, μάθηση, αντίληψη κλπ.) και εξετάζονται συγκριτικά οι τρεις προσεγγίσεις στο θέμα που αντιστοιχούν σε διαφορετικά είδη μηχανής (συμβολική, συνδετιστική και δυναμική). Παρουσιάζονται επίσης νεότερες ενσώματες και εντοπισμένες προσεγγίσεις καθώς και διάφορες αναδυόμενες τάσεις στη γνωσιακή επιστήμη.

Εισαγωγή στο προγραμματισμό – MATLAB

Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τις βασικές έννοιες και αρχές του προγραμματισμού: αλγόριθμοι, κανόνες, σημαίες, λούπες, συναρτήσεις, πίνακες δεδομένων, είδη μεταβλητών, επεξεργασία δεδομένων, εισροές –εκροές κλπ. Για το λόγο αυτό θα χρησιμοποιηθεί το λογισμικό MATLAB, το οποίο είναι ένα ευρέως διαδεδομένο λογισμικό και χρησιμοποιείται ευρέως και στο χώρο των επιστημών του εγκεφάλου και του νου. Δεν απαιτείται προηγούμενη γνώση προγραμματισμού για το μάθημα, στα πλαίσια του οποίου οι φοιτητές θα αποκτήσουν μια αίσθηση για το πώς γίνεται αυτός μέσα από μία προσιτή αλλά ικανότατη γλώσσα προγραμματισμού.

Μεθοδολογία Έρευνας
  1. Εισαγωγή, τι θα είναι το μάθημα (μεθοδολογία επιμέρους επιστημών), ιστορία μεθοδολογίας (competing research paradigms, πως έχει αλλάξει η πειραματική διαδικασία στις μέρες μας, ανάγκη ethical approval (details on specific procedure in later courses). Πως θα αξιολογηθεί το μάθημα.
  2. Ανάγνωση ερευνητικών άρθρων και άρθρων επισκόπησης: εξήγηση δομής των δυο τύπων άρθρων, παραδείγματα
  3. Αναζήτηση βιβλιογραφικών πηγών: What are Research Questions? What are the testable hypotheses? How do they relate to the literature review and methodology? Defining the literature; Creating the boundaries of the review; Identifying, analyzing and synthesizing the literature (Tips and tricks of the trade for handling concepts and themes; How to structure your literature review; Ways to amplify students’ critical voice) – ζήτημα και έλεγχος λογοκλοπής (e.g. Turnitin) κλπ.
  4. Εργαλεία βιβλιογραφίας και τρόπος συγγραφής εργασιών και άρθρων – ΑΙ as a tool vs as a proxy; ζήτημα και έλεγχος λογοκλοπής (e.g. Turnitin)
  5. Γενικές μεθοδολογίες έρευνας (surveys, case studies, έρευνες συσχέτισης, κλπ): Research Design:
    - Sampling Strategy
    - Data Collection Strategy
    - Data Collection Instrument (Tool)
  6. Μεθοδολογία ψυχολογίας
  7. Μεθοδολογία psychophysics
  8. Εργαστήριο γνωσιακής
  9. Μεθοδολογία Νευροεπιστήμης
  10. Τρόπος παρουσιάσεων και poster
  11. Μεθοδολογία ΤΝ
  12. Συγγραφή research proposal
Στατιστική

Στόχος του μαθήματος είναι οι φοιτητές να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες που σχετίζονται με την στατιστική ανάλυση δεδομένων. Ειδικότερα, το μάθημα στοχεύει:

  1. στην εισαγωγή των φοιτητών στις μεθόδους έρευνας που χρησιμοποιούνται στις κοινωνικές και γνωσιακές επιστήμες σήμερα,
  2. στην κατανόηση βασικών προαπαιτούμενων εννοιών (από τη Θεωρία Πιθανοτήτων) και των σημαντικότερων στατιστικών τεχνικών και κριτηρίων για την περιγραφή και την επεξεργασία ερευνητικών δεδομένων,
  3. στην εξοικείωση των φοιτητών με σχετικό λογισμικό (π.χ. MATLAB, IBM SPSS, R), και στην εφαρμογή των αντίστοιχων εννοιών και τεχνικών.

To μάθημα έχει οργανωθεί έτσι ώστε να περιλαμβάνει τη δυνατότητα εφαρμογής στην πράξη των εννοιών και των τεχνικών που θα διδαχτούν μέσα από διαλέξεις, εργασίες και εργαστηριακές ασκήσεις. Παράλληλα, μέσα από τον δικτυακό τόπο υποστηρίζεται η μαθησιακή διαδικασία με την παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού και σχετικών πληροφοριών, καθώς και την επικοινωνία μεταξύ των φοιτητών και των διδασκόντων.

Philosophy of Mind

So much happens in our minds! We perceive our environment, we think about things, we have emotions, we have dreams, hopes, beliefs... But what are all of these? How do they come about, and what makes them the way that they are? The success of brain science and cognitive science suggest that they are strongly connected to brain states and processes, but what exactly is this connection? Are the mental states and processes merely brain states or processes? Or perhaps some sort of computation that runs on the brain as its hardware, as the advancement of computers, and especially artificial intelligence, may suggest? Or does the mind involve something over and above the material brain, something that makes us who we are and could, for example, remain once the body is no longer alive? If so, what might that be? And how should we go about searching for it? Do non-human animals have minds, and if so, to what extent is it similar to the human mind and in what way do they differ? Can inanimate things like computers think? The success of AI systems of Large Language Models raises further questions about the nature of thought and language: How is it that certain noises or marks that people or computers make can be about something else? How does language "hook onto" the world? What is the nature of meaning? How is thought connected to reality? Philosophical tradition and contemporary philosophy and science offer a variety of answers to these questions. The course will introduce students to these ideas, focusing on prominent conceptual tools and theories in contemporary analytic philosophy and in view of the achievements of contemporary science.

Θεωρητική Γλωσσολογία

Στόχος του μαθήματος είναι να εξεταστούν ζητήματα όπως, τα γενικά χαρακτηριστικά της γλώσσας, η σχέση γλώσσας και ομιλίας και ο βιολογικός χαρακτήρας της γλώσσας (απόκτηση της γλώσσας, εγκεφαλικές βάσεις της γλώσσας). Επιπλέον, θα συζητηθούν τα βασικά χαρακτηριστικά των επίπεδων ανάλυσης της γλώσσας: Φωνητική (οι ήχοι της γλώσσας και η κατηγοριοποίησή τους), Φωνολογία (οι σχέσεις και η οργάνωση των φθόγγων σε ένα συγκεκριμένο γλωσσικό σύστημα), Μορφολογία (η εσωτερική δομή της λέξης και οι μηχανισμοί σχηματισμού λέξεων), Σύνταξη (οι τρόποι και κανόνες σύμφωνα με τους οποίους οι λέξεις συνδυάζονται σε μεγαλύτερες ενότητες όπως, φράσεις και προτάσεις), Σημασιολογία (η εννοιολογική πλευρά της γλώσσας, τα σημασιολογικά χαρακτηριστικά και οι σημασιολογικές σχέσεις), Πραγματολογία (η χρήση της γλώσσας και οι κανόνες επικοινωνίας).