Το μάθημα έχει σαν κύριο στόχο του να παρουσιάσει στους φοιτητές τις σύγχρονες μεθόδους που υπάρχουν για τη μελέτη της σχέσης ανάμεσα στον εγκέφαλο, σαν ένα βιολογικό όργανο, και τις ανώτερες λειτουργίες του. Έμφαση θα δοθεί στη λειτουργία της οπτικής αντίληψης, Εκτός από μια θεωρητική αναφορά στα μεθοδολογικά εργαλεία που έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας για να εξερευνήσουμε τη σχέση ανάμεσα στο νου και τον εγκέφαλο, το μάθημα θα περιλαμβάνει και τη μελέτη μιας σειρά από πρωτότυπες επιστημονικές δημοσιεύσεις. Οι δημοσιεύσεις αυτές θα παρουσιάζονται και θα συζητούνται στην τάξη από τους φοιτητές, με σκοπό τόσο την τριβή τους με τους διάφορους τρόπους με τους οποίους μπορεί να προσεγγίσει κανείς τέτοια ζητήματα, όσο και στην εξοικείωσή τους στην σε βάθος ανάγνωση, κατανόηση και αξιολόγηση επιστημονικών δημοσιεύσεων. Η αξιολόγηση των φοιτητών θα γίνεται με γραπτές εξετάσεις καθώς και με βάση τις παρουσιάσεις επιστημονικών άρθρων στο μάθημα.
Στόχοι:
Περιγραφή/περιεχόμενο:
Το μάθημα θα είναι σε μορφή διαλέξεων και παρουσιάσεων ερευνητικών άρθρων, με εκτενείς συζητήσεις. Θα καλυφθούν βασικές έννοιες όπως μνήμη και μάθηση, προσοχή και εκτελεστικές λειτουργίες, αντίληψη και συνείδηση, ύπνος και νόηση από την σκοπιά της νευροβιολογίας. Θα παρουσιαστούν μελέτες νευρολογικών και ψυχιατρικών παθήσεων (λ.χ. επιληψία, αυτισμός, ελλειμματική προσοχή, κ.λπ.) όπου παρατηρείται επιλεκτική έκπτωση συγκεκριμένων νοητικών φαινομένων και παράλληλων μεταβολών σε δομή και λειτουργία του εγκεφάλου. Θα συζητηθεί η σύμπραξη γενετικής προδιάθεσης και περιβάλλοντος στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και ο ρόλος των πρώιμων εμπειριών στην διαμόρφωση εγκεφαλικών δικτύων και των προτύπων συμπεριφοράς. Θα διατυπωθούν τα κεντρικά ερωτήματα και η μέθοδοι με τις οποίες μπορεί το καθένα να μελετηθεί.
Στόχος του μαθήματος είναι να φέρει τους φοιτητές σε επαφή με την μελέτη της αισθητηριακής αντίληψης από τη πλευρά της πειραματικής/γνωστικής ψυχολογίας. Θα γίνει μια ιστορική αναδρομή της Ψυχοφυσικής με αναφορά στα διάφορα μεθοδολογικά εργαλεία που μας προσφέρει αυτή για τη μελέτη της αντίληψης, έως και σήμερα. Τα περισσότερα παραδείγματα θα είναι σχετικά με τη λειτουργία της όρασης. Οι φοιτητές θα έρθουν σε επαφή με βασικές έννοιες του χώρου όπως το αντιληπτικό κατώφλι, η προσαρμογή του αντιληπτικού συστήματος, το αντιληπτικό μετείκασμα, η λειτουργία της προσοχής, η συνειδητότητα των αντιληπτικών φαινομένων, καθώς και παραδείγματα αντιληπτικών πλανών. Για μια πιο ρεαλιστική εξοικείωση με την ενεργό έρευνα, το πώς δηλαδή σχεδιάζονται, εκτελούνται και αναλύονται επιστημονικά πειράματα στο χώρο αυτό, το μάθημα θα περιλαμβάνει στην ύλη του την παρουσίαση και συζήτηση επιστημονικών δημοσιεύσεων στην τάξη.
Στο μάθημα αυτό θα ασχοληθούμε με ειδικά θέματα της ψυχολογίας της νόησης. Θα γίνει μία συστηματική εξέταση των θεωριών της ψυχολογίας που ασχολούνται με την κατανόηση των διαδικασιών της σκέψης, της λύσης προβλημάτων και της λήψης αποφάσεων. Θα παρουσιαστούν οι διάφορες απόψεις για το σχηματισμό των εννοιών και κατηγοριών. Θα συζητηθεί η ανάπτυξη και η χρήση του παραγωγικού και επαγωγικού συλλογισμού και θα εξεταστεί το ερώτημα αν υπάρχει ορθολογικότητα στην ανθρώπινη σκέψη και ποια είναι η σχέση ανάμεσα στη λογική και στην ψυχολογία της νόησης. Θα συζητηθεί ο ρόλος του πολιτισμού και των συγκινήσεων στη διαμόρφωση της νόησης και θα παρουσιαστεί η ανάπτυξη της κοινωνικής νόησης. Τέλος θα συζητηθεί η ανάπτυξη ακαδημαϊκών δεξιοτήτων σε τομείς όπως τα μαθηματικά, η ανάγνωση και η συγγραφή κειμένου.
Στόχος του μαθήματος είναι οι φοιτητές να έρθουν σε επαφή με το σύγχρονο κλάδο επιστημονικής έρευνας της λήψης αντιληπτικών αποφάσεων και να κατανοήσουν βασικές και προχωρημένες έννοιες σχετικές με το σχηματισμό αποφάσεων σε ανθρώπους και ζώα σε καταστάσεις μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος παρουσία θορύβου και αβεβαιότητας. Επίσης, στόχος είναι να μελετήσουν κριτικά την υφιστάμενη έρευνα και να αναρωτηθούν σχετικά με τα σύγχρονα ζητήματα και τη σημασία τους στην κατανόηση των αντίστοιχων νοητικών διεργασιών και νευρωνικών μηχανισμών. Κατά τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας, οι φοιτητές θα γνωρίσουν ένα ευρύ σύνολο πειραματικών παραδειγμάτων και θεωρητικών αναλύσεων που αποτελούν σημαντικά εργαλεία στη Γνωσιακή Επιστήμη.
Ενδεικτικές Ενότητες:
Παρουσίαση και εμπέδωση βασικών και προαπαιτούμενων εννοιών σχετικών με τη λήψη αντιληπτικών αποφάσεων: Θεωρία Ανίχνευσης Σήματος (Signal Detection Theory) – κριτήρια, ακρίβεια, Ψυχομετρική Συνάρτηση και ευαισθησία – προκατάληψη (sensitivity –bias). Επεξεργασία αισθητηριακών σημάτων και αναπαράστασή τους.
Αντιληπτικές αποφάσεις και χρονική απόκριση. Accuracy – Reaction Time tradeoff. Πειραματικά παραδείγματα.
Βασικά μοντέλα αντιληπτικών αποφάσεων με τις παραλλαγές τους (Drift Diffusion Model, Leaky Accumulator, κλπ). Προσομοιώσεις και ανάλυση στοχαστικών διαδικασιών.
Εξέλιξη της αντιληπτικής απόφασης στο χρόνο και συσσώρευση ενδείξεων (evidence) παρουσία θορύβου. Επιρροή της αντιληπτικής απόφασης από πρόσφατες ή αρχικές ενδείξεις (recency, primacy effects).
Νευρωνικά μοντέλα λήψης αποφάσεων (π.χ. μοντέλο δύο νευρώνων). Εγκεφαλικές περιοχές που εμπλέκονται στη λήψη αντιληπτικών αποφάσεων (LIP, FEF, CS). Κινητική εκδήλωση της απόφασης.
Επιρροή της μεταβλητότητας (π.χ. volatility) του σήματος στην ακρίβεια, χρονική απόκριση και εμπιστοσύνη.
Ο ρόλος της προσοχής στη διαμόρφωση της απόφασης.
Πολύ-αισθητηριακές (multi-sensory) αποφάσεις και συνδυασμός πολλαπλών ενδείξεων (cue combination).
Βέλτιστος (Bayesian) λήπτης αποφάσεων. Μοντέλα βέλτιστης λήψης απόφασης και μελέτη πειραματικών παραδειγμάτων. Επιρροή μη συμμετρικών αμοιβών και κόστους.
Το μάθημα αυτό είναι μια εισαγωγική και περιεκτική παρουσίαση των κυριότερων φιλοσοφικών ζητημάτων που σχετίζονται με την μελέτη του νου. Περιλαμβάνει και κλασικά προβλήματα φιλοσοφίας του νου, όπως η σχέση νου και εγκεφάλου, το πρόβλημα της συνείδησης, το υπολογιστικό μοντέλο του νου, η διαφωνία μεταξύ ιντερναλιστικών και εξτερναλιστικών προσεγγίσεων, αλλά εστιάζει περισσότερο σε θέματα φιλοσοφίας της επιστήμης και στα ιδιαίτερα προβλήματα που αφορούν το πεδίο της γνωσιακής επιστήμης.
Σε κάθε μάθημα θα δίνονται προς μελέτη δύο άρθρα ή κεφάλαια σχετικά με το αντικείμενο του επόμενου μαθήματος. Οι φοιτητές θα προετοιμάζονται μελετώντας τα και θα γράφουν μια σύντομη εβδομαδιαία εργασία στην οποία θα απαντάνε σε δύο ερωτήματα σχετικά με το υλικό που θα έχουν προς μελέτη (η εβδομαδιαία εργασία δεν θα ξεπερνά την μία σελίδα). Παράλληλα, μετά από τα πρώτα μαθήματα εξοικείωσης με το αντικείμενο της φιλοσοφίας της γνωσιακής επιστήμης, οι φοιτητές θα επιλέξουν θέματα για την τελική εργασία η οποία θα εξεταστεί με δύο τρόπους: με προφορική παρουσίαση μέσω Power Point που θα έχει την μορφή παρουσίασης σε συνέδριο. Επάνω στο ίδιο θέμα που θα κάνουν την προφορική παρουσίαση καλούνται να γράψουν τελική εργασία η οποία θα είναι το αποτέλεσμα βιβλιογραφικής αναζήτησης και φιλοσοφικού στοχασμού και επιχειρηματολογίας επάνω στο θέμα που θα επιλέξουν.
